Δεν κλαίω.

Δεν μπορώ να κλάψω. Δεν κλαίω. Δεν μπορώ να κλάψω εδώ και χρόνια. Αλλά θα ήθελα να μπορούσα να κλάψω. Σήμερα έκλεισα το εισιτήριο άνευ επιστροφής του αδερφού μου για Γερμανία όπου θα φύγει μετανάστης.

Μας λένε να το λέμε κινητικότητα αλλά δεν είναι κινητικότητα γιατί ο αδερφός μου δε θα ξανακουνηθεί από τη Γερμανία. Θα πάει εκεί για να χτίσει τη ζωή που δεν μπορεί να ζήσει στην Ελλάδα. Μια οποιαδήποτε ζωή που θα είναι καλύτερη από την καλύτερη ζωή που μπορεί να πετύχει εδώ.

Φεύγει ευτυχώς με πολύ καλούς όρους γιατί θα συναντήσει συγγενείς και οικογένεια και ανθρώπους που τον αγαπάνε εκεί. Έχουν φύγει πριν από αυτόν πολλοί άλλοι. Αλλά ξέρω πλέον φίλους και γνωστούς που φεύγουν όπως προλαβαίνουν γιατί η επιβίωση δεν περιμένει να βελτιωθούν οι όροι.

Ο αδερφός μου δεν είναι πάρα πολύ διαβαστερός άνθρωπος. Είναι όμως εξαιρετικά εργατικός και χαμογελαστός, σχεδόν χαρισματικός στην επικοινωνία του. Μιλάει άπταιστα τρεις ξένες γλώσσες και είναι νέος, δυνατός, έτοιμος. Και άνεργος. Οι θέσεις εργασίας που του προσφέρονται είναι αναξιοπρεπή τετράωρα των 250-350 ευρώ. Χαρτζιλίκι.

Φεύγει λοιπόν ο αδερφός μου κι εγώ που μένω εδώ δεν ξέρω πια πολύ καλά από τι κρατιέμαι. Του έκλεισα σήμερα το εισιτήριο άνευ επιστροφής και δεν μπορώ να κλάψω. Νιώθω όμως όλο και πιο συχνά ότι θέλω να πάρω εκδίκηση γι αυτή την αδικία που σαρώνει τόσους καλούς ανθρώπους. Ανθρώπους που κλαίνε, που φεύγουν μετανάστες τα παιδιά τους, που δεν έχουν να πληρώσουν το ενοίκιο, που φοβούνται ότι θα τους πάρουν το σπίτι, που δεν έχουν να φάνε και ντρέπονται να το πουν, που μένουν κλεισμένοι σε άδεια διαμερίσματα άδειοι μέσα τους γιατί χρεώθηκαν μια ενοχή που δεν ήταν δικιά τους.

Ξέρω πως την αδικία δεν την παλεύεις με συναίσθημα. Ξέρω πως την κλοπή μιας γενιάς, την υφαρπαγή του αύριο δεν την παλεύεις με εκδίκηση. Θέλει επιχείρημα και αγώνα και οργάνωση και επιμονή και να μην κλαις. Θέλει να μην κλαις και να παλεύεις. Αλλά εγώ σήμερα θα ήθελα να μπορούσα να κλάψω.

3 του Σεπτέμβρη και άντε γαμηθείτε. Θυμάμαι τα ονόματά σας ένα ένα. Όλων.

Υγ.: δεν κλαίω γιατί ξέρω ότι ο αδερφός μου στη Γερμανία θα τα καταφέρει. Σίγουρα.

Πάσχος Μανδραβέλης: σπασμένο λεωφορείο vs σπασμένη ζωή

Ζω στην Κυψέλη

Ζω στην Κυψέλη. Περίπου 30 χρόνια, όσα και περίπου η ηλικία μου. Πολύ λιγότερα από την Κική Δημουλά αλλά ας είναι, έχουν και αυτά την αξία τους. Δεν είμαι ήρωας που ζω στην Κυψέλη, όπως σχεδόν αφήνεται να εννοηθεί από τα άρθρα δεξιά και δεξιά που δημοσιεύονται χθες και σήμερα.

Έχω προλάβει κι εγώ την Φωκίωνος Νέγρη σε καλύτερες στιγμές, την πλατεία Κυψέλης, το Πάρκο των Δικαστηρίων και το Πεδίον του Άρεως. Την Σπετσών και την Αιγίνης στις παιδικές μου αναμνήσεις τις θυμάμαι πιο καθαρές και αθώες, είναι αλήθεια, μαζί με την Κεφαλληνίας.

Δεν ήταν όμως το κύμα των μεταναστών της Αλβανίας το '90 που άλλαξε την ποιότητα ζωής μου, αντιθέτως με τα Αλβανάκια έπαιζα στην πλατεία μια χαρά- χωρίς καμία συναίσθηση διαφοράς μεταξύ μας- και συναντάω ακόμα ένα- δυο παιδιά από τότε στο δρόμο. Όπως δε μου πιάνουν χώρο οι Πακιστανοί (νομίζω είναι Πακιστανοί) που παίζουν κρίκετ πάνω στη γέφυρα Μουστοξύδη. Καλά να είναι οι άνθρωποι να παίζουν όσο κρίκετ τραβάει η ψυχή τους, κάνουν πάντα στην άκρη για να περάσω με το ποδήλατο.

Μικροπαραβατικότητα στην Κυψέλη νομίζω υπήρχε ανέκαθεν, καθότι εξαιρετικά πυκνοκατοικημένη περιοχή με όλων των λογιών τις τάξεις, παστοί είμαστε για να λέμε του στραβού το δίκιο, και έστω ότι αυξήθηκε τώρα με την κρίση, τι να πουν στη Νέα Μάκρη και τα Σπάτα που τους ανοίγουν τα σπίτια και αδειάζουν γειτονιές ολόκληρες. Σπάνια να ακούσεις τέτοια ιστορία στην Κυψέλη.

Αυτό που πραγματικά άλλαξε όπως βιώνω εγώ τη γειτονιά είναι η αίσθηση ότι είμαστε μέρος του όλου της Αθήνας, γιατί και όμως ανήκει η Κυψέλη στον διαρκώς απόντα δήμο της Αθήνας. Παρατημένη η Φωκίωνος Νέγρη αλλά δεν είναι δουλειά των κατοίκων να πιάσουν το μυστρί για να μπαλώσουν τα συντριβάνια που την διατρέχουν, μήτε φταίνε οι μετανάστες για τη βρώμα τους, πρασινισμένα και διαλυμένα από καιρό. Λειτουργούσε εκεί από τους κατοίκους σχολείο ελληνικών, θέατρο και ομάδες αλληλεγγύης στη Δημοτική Αγορά της Κυψέλης, την εγκαταλελειμμένη από τουλάχιστον επταετίας από το Δήμο. Τη σφράγισε ο Καμίνης το Δεκαπενταύγουστο 2012. Ακόμα περιμένουμε πώς θα αξιοποιηθεί, Απρίλιος 2013. Καθαριότητα κάθε χρόνο και πιο πλημμελής, να μη ρίχνει ο πολίτης το σκουπίδι του κάτω αλλά να περάσει και το σκουπιδιάρικο να μαζέψει τον χαμό. Ας πούμε για το Πεδίον του Άρεως που θαυμάσαμε όλοι στις μακέτες πριν δυο χρόνια. Δε λειτούργησαν ποτέ τα συντριβάνια, ο λαβύρινθος των ρόδων και οι φιοριτούρες. Όταν ρώτησα έναν εκπρόσωπο των ιθυνόντων γιατί, μου απάντησε ψιθυριστά ότι δεν είχε γίνει μελέτη για τον ανεφοδιασμό τους με νερό. Ολόκληρη ανάπλαση στο βρόντο. Ευθύνη της Περιφέρειας αυτό, μη τα βάζω σε ένα τσουβάλι. Για συντήρηση ούτε λόγος, μόνο σφραγίστηκε από όλες τις πλευρές με θεόρατα κάγκελα και πύλες το Πεδίον του Άρεως. Τα δέντρα μέσα καταρρέουν, οι θάμνοι ξεράθηκαν αλλά μια νύχτα θα το σφραγίσουν, σας το λέω. Να πούμε για το φωτισμό; Κάποτε άναβαν εορταστικά λαμπιόνια στην λεωφόρο Ευελπίδων τα Χριστούγεννα, τώρα άμα καεί λάμπα περιμένουμε την πανσέληνο. Πώς να ανασάνει η Σπετσών, η Αιγίνης και η Κεφαλληνίας χωρίς καν δυο φώτα να μη τρέμει το φυλλοκάρδι σου μη πατήσεις σκατά σκύλου βρε αδερφέ, άσε τα χειρότερα. Για τα πεζοδρόμια και τους δρόμους δεν ξέρω αν αξίζει να γράψω ή να βγω κάτω από το σπίτι μου να τραβήξω δυο φωτογραφίες.  Δε λέω, άλλαξε η ανθρωπογεωγραφία της Κυψέλης αλλά πιο πολύ από όλα άλλαξε ο τρόπος που η Κυψέλη τοποθετείται στο χάρτη της Αθήνας. Βέβαια, έχουν κλείσει και πάρα πολλά καταστήματα, πωλούνται- ενοικιάζονται, αγοράζω χρυσό, πουλάω ελπίδα. Αρκεί να περπατήσεις τη θλίψη της Πατησίων για να φανταστείς την εικόνα σε όλες τις γειτονιές που εκτείνονται βόρεια της. Στην αισθητική ενός δρόμου έχουν όλα τη θέση τους.

Δεν έχω προσέξει ποια είναι η ποιότητα των παγκακίων που καταλαμβάνουν οι μετανάστες και δεν αφήνουν την Κική Δημουλά να φάει το πασά τέμπο της, είμαι σίγουρη πάντως ότι αν τους πλησιάσει με ευγένεια ψυχής, θα τα βρουν μια χαρά. Έχω προσέξει όμως ποια είναι η ποιότητα όλων των υπόλοιπων συνιστωσών που κάνουν μια γειτονιά όμορφη και θα τις έβαζα πολύ πριν τους μετανάστες ως παράγοντες υποβάθμισης. Και τέλος πάντων, επειδή πολλά έχουν ειπωθεί ήδη και θα ειπωθούν σίγουρα άλλα τόσα να έχουμε αντιπερισπασμούς να ασχολούμαστε, αδέρφια, στην Κυψέλη είμαστε καλά. Δεν έχουμε μπει ακόμα στα καταφύγια και έχουμε προμήθειες για μέρες. Μην τους ακούτε.

Η Επανεφεύρεση του Τροχού

Ήρθε η μέρα της επαναδιατύπωσης του αυτονόητου που αποδεικνύεται περίτρανα ότι δεν ήταν ποτέ αυτονόητο αφού αμφισβητείται τώρα με τέτοια σφοδρότητα.

Εχθές η αστυνομία έδωσε στη δημοσιότητα τις φωτογραφίες τεσσάρων συλληφθέντων στην Κοζάνη, ως υπόπτων για μια σειρά από αδικήματα μεταξύ των οποίων η ενδεχόμενη συμμετοχή τους στην τρομοκρατική οργάνωση Πυρήνες της Φωτιάς.

Οι δημοσιεύσεις αυτές έρχονται να κουρελιάσουν λίγο παραπάνω το τεκμήριο της αθωότητας, την παραδοχή του κράτους δηλαδή ότι κάποιος που συλλαμβάνεται δύναται να αποδειχτεί ότι δεν είναι ένοχος τελικά και εν προκειμένω ο διασυρμός καταστρέφει τις όποιες πιθανότητες σε μια φυσιολογική ζωή ή ακόμα και δίκαιη δίκη. Είχε προηγηθεί η προεκλογική δημοσιοποίηση με τις εντολές Λοβέρδου- Χρυσοχοϊδη φωτογραφιών οροθετικών γυναικών, υπόπτων για πορνεία, οι περισσότερες εκ των οποίων ήταν χρήστριες ναρκωτικών ουσιών. Οι δίκες εκ των υστέρων έχουν ήδη αθωώσει πολλές από αυτές αλλά είναι πια αργά. Αντίστοιχα, δεκαοκτάχρονα και δεκαεννιάχρονα πιτσιρίκια που συλλαμβάνονται σε πορείες φιγουράρουν συχνά στην ιστοσελίδα της αστυνομίας,  εύκολη λεία για τους τραμπούκους της Χρυσής Αυγής κι ας έχουν στο μεταξύ αθωωθεί. Ψιλά γράμματα. Αντίθετα, εξαιρετικά σπάνια δημοσιοποιούνται φωτογραφίες καταδικασμένων παιδεραστών, ίσως το μοναδικό παράδειγμα στο οποίο για την προστασία του κοινωνικού συνόλου θα έπρεπε να συμβαίνει κάτι τέτοιο.

Η πρωτοτυπία της χθεσινής δημοσιοποίησης είναι ο πασιφανής ξυλοδαρμός των συλληφθέντων, μελανιασμένα πρησμένα πρόσωπα και η αλλοίωση των φωτογραφιών ώστε να φαίνονται πιο καθαρές και να αφαιρεθούν τα χέρια των αστυνομικών που εγκλωβίζουν τα κεφάλια των κρατούμενων.

Οι βασανισμοί εντός της ελ.ασ. είναι παλαιά νέα. Παρά τις απειλές για μηνύσεις εκ μέρους του Δένδια σε Guardian και Reuters εν τέλει εννέα ιατροδικαστές βεβαίωσαν βασανισμούς αντιφασιστών από την αστυνομία. Οι μετανάστες είναι δεδομένα θύματα αυτής της πρακτικής. Η αλλοίωση των φωτογραφιών τονίζει μόνο το ατελείωτο θράσος και την βεβαιότητα της ατιμωρησίας. 

Εχθές όμως σε αυτή την καταγραφή ντροπής ήρθε να προστεθεί η άποψη του δημοσιογράφου Κωνσταντίνου Ζούλα που απλά έγραψε αυτό που σκέφτονται πολλοί, πολύ περισσότεροι από ότι μπορούσε να φανταστεί κανείς.

Η πρόταση του Ζούλα είναι λανθασμένη σε μια σειρά από επίπεδα. Χαρακτηρίζει ο Ζούλας αντάρτες όσους έτυχε να έρθουν σε επαφή με την χάρτα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή έχουν μια στοιχειώδη αίσθηση δικαιοσύνης, δημοκρατίας και ανεκτικότητας, ανεξαρτήτως ιδεολογίας. Γιατί το ζήτημα δεν τίθεται καν στον άξονα αριστεράς- δεξιάς.

Αν τέλος πάντων συμφωνήσουμε ότι αυτοί οι συγκεκριμένοι τέσσερεις ύποπτοι αξίζουν να βασανιστούν να μας πει ο Ζούλας ποιο είναι το όριο; Εάν ένα βράδυ οδηγήσει το Jeep του μεθυσμένος και σε έλεγχο αλκοτέστ θεωρηθεί ύποπτος για πρόκληση θανατηφόρου δυστυχήματος, νομιμοποιούνται τα όργανα της τάξης να τον σαπίσουν στο ξύλο; Αν η κοινωνία αποφασίσει να συμπεριφέρεται στους ενδεχομένως εγκληματίες ως εγκληματίας να μας πει ο Ζούλας σε πόσο καιρό υπολογίζει ότι θα σφαζόμαστε στους δρόμους για το απολύτως τίποτα. Και τι προβλέπεται για όσους αποδεικνύονται αθώοι; Ένα φιλικό χτύπημα στην πλάτη για την ταλαιπωρία;

Για την τιμή των όπλων αξίζει να αναφερθεί ότι τα βασανιστήρια με βάση καθόλου ευχάριστες έρευνες έχουν αποδειχτεί εκτός από απάνθρωπα και αναποτελεσματικά αφού ο κρατούμενος υπό τον φόβο και την απειλή βίας προσπαθεί να ικανοποιήσει τον βασανιστή του με αποτέλεσμα η ανάκριση να μην οδηγεί στην αλήθεια, το υποτιθέμενα ζητούμενο μιας δημοκρατικής πολιτείας. Αλλιώς διατυπωμένο, πρακτικά οι πραγματικοί εγκληματίες μπορεί να τη γλιτώσουν ελλείψει των αληθινών στοιχείων.

Ο Ζούλας θέτει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, έστω ενδεχομένως εγκληματιών, κατώτερη από τα λεφτά μας. Μάλλον συνηθισμένος από τον εαυτό του. Βέβαια, τα λεφτά δεν είναι μας, γιατί η μεγάλη μερίδα της ελληνικής κοινωνίας εξαθλιώνεται οπότε είναι περισσότερο δικά του παρά δικά μου και επίσης είναι ασφαλισμένα, οπότε σίγουρα δεν τα χάνει ο μικροκαταθέτης, αλλά ας πούμε ότι κάπου στο δαιδαλώδες τραπεζικό σύστημα δημιουργείται μια μαύρη τρύπα μικρή όσο η μύτη μιας καρφίτσας μέσα στο ηλιακό σύστημα, πάλι τα λεφτά δεν είναι πάνω από τον άνθρωπο, όποιος κι αν είναι ο άνθρωπος. 

Για όποιον βιαστεί να ρωτήσει, τα ενδεχόμενα θύματα αυτών των τεσσάρων δεν έχουν αξιοπρέπεια και δικαιώματα, η απάντηση είναι μία και απόλυτη: φυσικά και γι αυτό υπάρχει η δικαιοσύνη, όχι η αστυνομία. Ώστε εφόσον αποδειχθούν ένοχοι, να επιβάλλει τις αντίστοιχες ποινές.

Το γεγονός ότι ο Ζούλας με τη δήλωση του χλευάζει την ψυχική ασθένεια είναι απλώς μια αφελής συμπληρωματική διαπίστωση στο πόσο φαιδρός μπορεί να είναι κάποιος. Ούτε μια σωστή λέξη στην πρόταση.

Σε ένα άλλο επίπεδο ανάλυσης, με την αφορμή των χθεσινών γεγονότων γίνεται πιο έντονη η δυσωδία της υποψίας ότι είναι υποκριτές όσοι ισχυρίζονται ότι καταδικάζουν τη βία από όπου και αν προέρχεται, καλή ώρα μέχρι πρότινος ο Ζούλας. Αυτό όχι επειδή είναι υπέρ της βίας αλλά γιατί η βία δεν είναι ενιαία για να τη βάλεις σε ένα τσουβάλι να την πετάξεις στη θάλασσα. Η βία έχει πλευρές. Διακρίνεται τουλάχιστον σε βία του θύτη και βία του θύματος. Αρνούμενοι αυτό το διαχωρισμό και για να το θέσω απλοϊκά σε έναν βιασμό καταδικάζουμε εξίσου τη γυναίκα που τραυμάτισε τον βιαστή της. Αυτό αν μη τι άλλο δεν είναι δίκαιο. Είναι υποκριτικό. Και έρχεται η ώρα που πέφτουν οι μάσκες.

Επιστρέφοντας ωστόσο στα γεγονότα, συμπερασματικά όταν το κράτος εγκληματεί εναντίον του υπόπτου, ακόμα και του ενόχου, καταλύει έστω αυτή την έννοια νομιμότητας στη βάση της οποίας έχει συμφωνήσει η κοινωνία να συμβιώνει. Δυνητικά είμαστε όλοι ύποπτοι, είτε για τον κρατικό μηχανισμό, είτε ο ένας για τον άλλο. Δεν είναι η πρόθεση μου επί του παρόντος να υπερασπιστώ τους συλληφθέντες, αν και αν το έκανα θα ήταν δικαίωμα μου να διατυπώσω την άποψη μου, προσπαθώ απλά να πω το προφανές, ότι η ελληνική δημοκρατία αυτοαναιρείται, αυτοκαταστρέφεται. Βρισκόμαστε στις πύλες της κολάσεως. Ο δημοσιογράφος Κωνσταντίνος Ζούλας ως φορέας δημόσιου λόγου έχει ευθύνη που μας σπρώχνει πιο γρήγορα προς τα εκεί, όπως και κάθε ένας από εμάς για τις επιλογές του.