Η Επανεφεύρεση του Τροχού

Ήρθε η μέρα της επαναδιατύπωσης του αυτονόητου που αποδεικνύεται περίτρανα ότι δεν ήταν ποτέ αυτονόητο αφού αμφισβητείται τώρα με τέτοια σφοδρότητα.

Εχθές η αστυνομία έδωσε στη δημοσιότητα τις φωτογραφίες τεσσάρων συλληφθέντων στην Κοζάνη, ως υπόπτων για μια σειρά από αδικήματα μεταξύ των οποίων η ενδεχόμενη συμμετοχή τους στην τρομοκρατική οργάνωση Πυρήνες της Φωτιάς.

Οι δημοσιεύσεις αυτές έρχονται να κουρελιάσουν λίγο παραπάνω το τεκμήριο της αθωότητας, την παραδοχή του κράτους δηλαδή ότι κάποιος που συλλαμβάνεται δύναται να αποδειχτεί ότι δεν είναι ένοχος τελικά και εν προκειμένω ο διασυρμός καταστρέφει τις όποιες πιθανότητες σε μια φυσιολογική ζωή ή ακόμα και δίκαιη δίκη. Είχε προηγηθεί η προεκλογική δημοσιοποίηση με τις εντολές Λοβέρδου- Χρυσοχοϊδη φωτογραφιών οροθετικών γυναικών, υπόπτων για πορνεία, οι περισσότερες εκ των οποίων ήταν χρήστριες ναρκωτικών ουσιών. Οι δίκες εκ των υστέρων έχουν ήδη αθωώσει πολλές από αυτές αλλά είναι πια αργά. Αντίστοιχα, δεκαοκτάχρονα και δεκαεννιάχρονα πιτσιρίκια που συλλαμβάνονται σε πορείες φιγουράρουν συχνά στην ιστοσελίδα της αστυνομίας,  εύκολη λεία για τους τραμπούκους της Χρυσής Αυγής κι ας έχουν στο μεταξύ αθωωθεί. Ψιλά γράμματα. Αντίθετα, εξαιρετικά σπάνια δημοσιοποιούνται φωτογραφίες καταδικασμένων παιδεραστών, ίσως το μοναδικό παράδειγμα στο οποίο για την προστασία του κοινωνικού συνόλου θα έπρεπε να συμβαίνει κάτι τέτοιο.

Η πρωτοτυπία της χθεσινής δημοσιοποίησης είναι ο πασιφανής ξυλοδαρμός των συλληφθέντων, μελανιασμένα πρησμένα πρόσωπα και η αλλοίωση των φωτογραφιών ώστε να φαίνονται πιο καθαρές και να αφαιρεθούν τα χέρια των αστυνομικών που εγκλωβίζουν τα κεφάλια των κρατούμενων.

Οι βασανισμοί εντός της ελ.ασ. είναι παλαιά νέα. Παρά τις απειλές για μηνύσεις εκ μέρους του Δένδια σε Guardian και Reuters εν τέλει εννέα ιατροδικαστές βεβαίωσαν βασανισμούς αντιφασιστών από την αστυνομία. Οι μετανάστες είναι δεδομένα θύματα αυτής της πρακτικής. Η αλλοίωση των φωτογραφιών τονίζει μόνο το ατελείωτο θράσος και την βεβαιότητα της ατιμωρησίας. 

Εχθές όμως σε αυτή την καταγραφή ντροπής ήρθε να προστεθεί η άποψη του δημοσιογράφου Κωνσταντίνου Ζούλα που απλά έγραψε αυτό που σκέφτονται πολλοί, πολύ περισσότεροι από ότι μπορούσε να φανταστεί κανείς.

Η πρόταση του Ζούλα είναι λανθασμένη σε μια σειρά από επίπεδα. Χαρακτηρίζει ο Ζούλας αντάρτες όσους έτυχε να έρθουν σε επαφή με την χάρτα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή έχουν μια στοιχειώδη αίσθηση δικαιοσύνης, δημοκρατίας και ανεκτικότητας, ανεξαρτήτως ιδεολογίας. Γιατί το ζήτημα δεν τίθεται καν στον άξονα αριστεράς- δεξιάς.

Αν τέλος πάντων συμφωνήσουμε ότι αυτοί οι συγκεκριμένοι τέσσερεις ύποπτοι αξίζουν να βασανιστούν να μας πει ο Ζούλας ποιο είναι το όριο; Εάν ένα βράδυ οδηγήσει το Jeep του μεθυσμένος και σε έλεγχο αλκοτέστ θεωρηθεί ύποπτος για πρόκληση θανατηφόρου δυστυχήματος, νομιμοποιούνται τα όργανα της τάξης να τον σαπίσουν στο ξύλο; Αν η κοινωνία αποφασίσει να συμπεριφέρεται στους ενδεχομένως εγκληματίες ως εγκληματίας να μας πει ο Ζούλας σε πόσο καιρό υπολογίζει ότι θα σφαζόμαστε στους δρόμους για το απολύτως τίποτα. Και τι προβλέπεται για όσους αποδεικνύονται αθώοι; Ένα φιλικό χτύπημα στην πλάτη για την ταλαιπωρία;

Για την τιμή των όπλων αξίζει να αναφερθεί ότι τα βασανιστήρια με βάση καθόλου ευχάριστες έρευνες έχουν αποδειχτεί εκτός από απάνθρωπα και αναποτελεσματικά αφού ο κρατούμενος υπό τον φόβο και την απειλή βίας προσπαθεί να ικανοποιήσει τον βασανιστή του με αποτέλεσμα η ανάκριση να μην οδηγεί στην αλήθεια, το υποτιθέμενα ζητούμενο μιας δημοκρατικής πολιτείας. Αλλιώς διατυπωμένο, πρακτικά οι πραγματικοί εγκληματίες μπορεί να τη γλιτώσουν ελλείψει των αληθινών στοιχείων.

Ο Ζούλας θέτει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, έστω ενδεχομένως εγκληματιών, κατώτερη από τα λεφτά μας. Μάλλον συνηθισμένος από τον εαυτό του. Βέβαια, τα λεφτά δεν είναι μας, γιατί η μεγάλη μερίδα της ελληνικής κοινωνίας εξαθλιώνεται οπότε είναι περισσότερο δικά του παρά δικά μου και επίσης είναι ασφαλισμένα, οπότε σίγουρα δεν τα χάνει ο μικροκαταθέτης, αλλά ας πούμε ότι κάπου στο δαιδαλώδες τραπεζικό σύστημα δημιουργείται μια μαύρη τρύπα μικρή όσο η μύτη μιας καρφίτσας μέσα στο ηλιακό σύστημα, πάλι τα λεφτά δεν είναι πάνω από τον άνθρωπο, όποιος κι αν είναι ο άνθρωπος. 

Για όποιον βιαστεί να ρωτήσει, τα ενδεχόμενα θύματα αυτών των τεσσάρων δεν έχουν αξιοπρέπεια και δικαιώματα, η απάντηση είναι μία και απόλυτη: φυσικά και γι αυτό υπάρχει η δικαιοσύνη, όχι η αστυνομία. Ώστε εφόσον αποδειχθούν ένοχοι, να επιβάλλει τις αντίστοιχες ποινές.

Το γεγονός ότι ο Ζούλας με τη δήλωση του χλευάζει την ψυχική ασθένεια είναι απλώς μια αφελής συμπληρωματική διαπίστωση στο πόσο φαιδρός μπορεί να είναι κάποιος. Ούτε μια σωστή λέξη στην πρόταση.

Σε ένα άλλο επίπεδο ανάλυσης, με την αφορμή των χθεσινών γεγονότων γίνεται πιο έντονη η δυσωδία της υποψίας ότι είναι υποκριτές όσοι ισχυρίζονται ότι καταδικάζουν τη βία από όπου και αν προέρχεται, καλή ώρα μέχρι πρότινος ο Ζούλας. Αυτό όχι επειδή είναι υπέρ της βίας αλλά γιατί η βία δεν είναι ενιαία για να τη βάλεις σε ένα τσουβάλι να την πετάξεις στη θάλασσα. Η βία έχει πλευρές. Διακρίνεται τουλάχιστον σε βία του θύτη και βία του θύματος. Αρνούμενοι αυτό το διαχωρισμό και για να το θέσω απλοϊκά σε έναν βιασμό καταδικάζουμε εξίσου τη γυναίκα που τραυμάτισε τον βιαστή της. Αυτό αν μη τι άλλο δεν είναι δίκαιο. Είναι υποκριτικό. Και έρχεται η ώρα που πέφτουν οι μάσκες.

Επιστρέφοντας ωστόσο στα γεγονότα, συμπερασματικά όταν το κράτος εγκληματεί εναντίον του υπόπτου, ακόμα και του ενόχου, καταλύει έστω αυτή την έννοια νομιμότητας στη βάση της οποίας έχει συμφωνήσει η κοινωνία να συμβιώνει. Δυνητικά είμαστε όλοι ύποπτοι, είτε για τον κρατικό μηχανισμό, είτε ο ένας για τον άλλο. Δεν είναι η πρόθεση μου επί του παρόντος να υπερασπιστώ τους συλληφθέντες, αν και αν το έκανα θα ήταν δικαίωμα μου να διατυπώσω την άποψη μου, προσπαθώ απλά να πω το προφανές, ότι η ελληνική δημοκρατία αυτοαναιρείται, αυτοκαταστρέφεται. Βρισκόμαστε στις πύλες της κολάσεως. Ο δημοσιογράφος Κωνσταντίνος Ζούλας ως φορέας δημόσιου λόγου έχει ευθύνη που μας σπρώχνει πιο γρήγορα προς τα εκεί, όπως και κάθε ένας από εμάς για τις επιλογές του.